رئیس بانک مرکزی اخیراً عنوان کرده است که صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را بازنمی‌گردانند متخلف هستند. فعالان اقتصادی نیز عنوان می‌کنند خود بانک مرکزی و اقتصاد بیمار کشور زمینه این تخلف را ایجاد کرده است.
به گزارش تابان گوهر نفیس به نقل از تجارت‌نیوز، مسئله بازگشت ارز حاصل از صادرات چند سالی است که به مهمترین چالش بین دولت و صادرکنندگان تبدیل شده است؛ دولت با راه‌اندازی سامانه نیما در سال ۹۷، وضعیت بازگشت ارز حاصل از صادرات را تا حدودی نظام‌مند‌تر کرد، اما مشکل اینجا بود زمانی که قیمت در سامانه نیما با بازار آزاد فاصله می‌گرفت برخی از صادرکنندگان از بازگشت ارز حاصل از صادرات سر باز می‌زدند.
حتی موضوع بازگشت ارز حاصل از صادرات موجب تقابل تولیدکنندگان خصولتی با دولت شد؛ برای مثال سال گذشته بین فولاد مبارکه و بانک مرکزی یک دعوای ارزی شکل گرفت. در این رابطه بانک مرکزی، فولاد مبارکه را برای عرضه کل ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما تحت فشار گذاشت، اما این شرکت تاکید داشت اولویت اختصاص ارز یادشده بر تهیه مواد اولیه تولید همان شرکت است در غیر این صورت باید نیاز ارزی خود را از بازار آزاد تهیه کند.
ماموریت برای استرداد ارز صادراتی
یکی دیگر از نکات قابل توجه دیگر انتشار خبری مبنی بر شناسایی و بازگرداندن ۵۶۰ میلیون دلار ارز حاصل از صادرات بود که یک هفته پیش رسانه‌ای شد.
در همین زمینه سپاه الغدیر اعلام کرد: در پی واگذاری ماموریت به سازمان اطلاعات سپاه در راستای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به کشور، این مهم در استان یزد در دستور کار ویژه این سازمان قرار گرفت.
در این خبر آمده است: با تلاش پاسدارن گمنام امام زمان در سازمان اطلاعات سپاه استان یزد، مجموعه بزرگ چادرملو استان که سهم بالایی در صادرات دارد، بیش از ۹۲ درصد از تعهدات ارزی خود به مبلغ بیش از ۵۶۰ میلیون دلار را انجام و این مبلغ به کشور بازگشت.
به‌تازگی محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی، در جلسه مجلس واکنش تندی نسبت به فعالیت صادرکنندگان داشت و عنوان کرد: صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرکنندگان خود را بازنمی‌گردانند، متخلف هستند.
او گفته است: البته بسیاری از صادرکنندگان ارز را برمی‌گردانند؛ چرا که سال گذشته ۶۵ میلیارد دلار ارز تامین شده است که نشان از بازگشت ارز‌های صادراتی دارد و عمدتا هم متعلق به پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها بوده است؛ دیگر صنایع هم عملکرد خوبی داشتند، اما به تخلفات هم رسیدگی خواهیم کرد.
حربه کارت بازرگانی برای فرار از تعهدات ارزی
استفاده از کارت‌های بازرگانی یک‌بار مصرف یکی از مهمترین روش‌هایی است که صادرکنندگان برای اینکه ملزم به بازگشت مانع ورود ارز حاصل از صادرات می‌شوند؛ چرا که با بکارگیری این روش امکان نظارت و ردگیری ارز حاصل از صادرات وجود نخواهد داشت.
محمدرضا فرشچیان، عضو اتاق بازرگانی تهران، در گفتگو با تجارت‌نیوز این سوال را مطرح کرد که چرا سیستم بانکی، کارت بازرگانی صادرکننده‌ای که ارز حاصل از صادرات خود را برنمی‌گرداند، مسدود و با آنها برخورد نمیکند؟ آقای فرزین پاسخ دهد که چرا دست به این اقدام نمی‌زند؟
او عنوان می‌کند که چرا باید بستر فساد را بانک مرکزی فراهم کند تا کارت‌های یک‌بار مصرف بازرگانی به جریان بیفتد؟
در واقع او معتقد است صادرکنندگان واقعی تعهدات ارزی خود را انجام می‌دهند و اگر تخلفی از سوی برخی از صادرکننده غیرواقعی انجام شده به دلیل بستر فسادی است که خود بانک مرکزی ایجاد کرده است.
هزینه تولید با ارز آزاد است
رئیس بانک مرکزی در بخشی از صحبت‌های خود عنوان کرده بود که از واحد‌های تولیدی بپرسید کدام یک از نیاز‌های تولید را با ارز بازار آزاد تامین می‌کنید که ارز حاصل از فروش را می‌خواهید با نرخ آزاد در بازار به فروش برسانید؟ هزینه‌های دستمزد و برق و آب و گاز را با چه نرخی دریافت می‌کنید؟ واردات مواد اولیه را با چه ارزی تامین می‌کنید؟ چه دلیلی دارد ارز خود را در بازار قاچاق با نرخ بالا بفروشید؟
فریال مستوفی، عضو اتاق بازرگانی ایران، در گفتگو با تجارت‌نیوز عنوان کرد: تمام هزینه‌های تولیدکنندگان با ارز آزاد است؛ از طرفی هزینه حقوق و دستمزد، قیمت مواداولیه و سایر هزینه‌های تولید افزایش یافته است.
او چند نرخی بودن قیمت ارز را عامل بسیاری از فسادهای اقتصادی دانست و گفت: اگر یک‌بار برای همیشه قیمت دلار را واقعی کنیم، پایانی بر سفته‌بازی و عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات و بسیاری از مشکلات دیگر اقتصادی خواهد بود.
مستوفی تصریح کرد: هزینه تولیدکنندگان واقعی با نرخ آزاد است، بنابراین برخی ناچار می‌شوند برای اینکه بتوانند سرپا بمانند اقدام به فروش ارز خود در بازار آزاد کنند؛ در واقع اگر پدیده از دل اقتصاد بیمار بیرون آمده است.
او یکی از مشکلات اقتصاد کشور را فساد دانست و افزود: اگر جلوی فساد گرفته شود جلوی بسیاری از مشکلات اقتصادی گرفته خواهد شد.
این فعال اقتصادی معتقد است تا زمانی که نتوانیم با جوامع بین‌الملل ارتباط داشته باشیم و از امکان بهره‌مندی از مزایای ارتباط مالی و تجاری دنیا استفاده کنیم، زیربار فشارهای اقتصادی هزینه تولید و صادرات افزایش پیدا خواهد کرد.
