روکش کردن فلزی با فلز دیگر، رفع حساسیت به فلزات و زیورآلات، و همچنین نو کردن جواهرات و زیورآلات، همه این موارد با آبکاری طلا انجام می‌شود. در حقیقت آبکاری طلا از راه‌های ساده و کم هزینه نسبت به روش‌های دیگر برای این موارد است. در ادامه با آبکاری و آبکاری طلا و روش‌های انجام آن آشنا می‌شویم.
آبکاری یا روکش کردن (Plating) به فرایندی می‌گویند که توسط جریان الکتریکی انجام می‌شود. از همین جهت به آن الکترولیتی یا آبکاری الکتریکی می‌گویند. در آبکاری الکتریکی کاتیون یا یون‌های مثبت آن فلز را به صورت روکشی بر جسم مورد نظر در محلول قرار می‌دهند. این کار علاوه بر مقاومت جسم مورد نظر در برابر اکسید شدن، سایش، زنگ زدن، خوردگی و خط و خش، حتی موجب درخشندگی، چشمنوازی و شفافیت اجسام می‌شود. برای دستیابی به این ویژگی‌ها باید از فلزات ارزشمندی همچون طلا، نقره و رودیم برای روکش کردن فلزات کم ارزش و کدری مانند برنج، مس و نیکل استفاده کرد.
جالب است بدانید بر خلاف آنچه که تصور می‌کنید آبکاری مواد و فلزات عملی نیست که در چند سال گذشته در صنایع رواج پیدا کرده باشد. آبکاری مواد به خصوص در حوزه طلا و جواهرات، چند صد سال است که در بین جوامع رواج دارد. آبکاری در سال 1805 برای اولین بار توسط لوئیجی والنتینو بروگناتلی اختراع شد. سپس 51 سال بعد یعنی در سال 1856، روکش دهی فلزی که با احیا کاتیون و با استفاده از جریان الکتریکی و نشاندن آن بر روی یک ماده فلزی دیگر، توسط موریتس فن یاکوبی ابداع شد.
اکنون که با آبکاری و تاریخچه آن آشنا شدید. به سراغ آشنایی با پر طرفدارترین نوع آبکاری، یعنی آبکاری با طلا می‌رویم. خصوصیاتی از طلا همچون با دوام بودن و چشم گیر بودن باعث شده است که از آبکاری طلا برای مقاوم سازی و جلوه‌دار کردن بیشتر مصنوعات طلا و نقره یا سایر بدلیجات استفاده شود. از کاربردهای آبکاری طلا می‌توان به روکش کردن قطعات در برخی صنایع یا روکش کردن زیورآلات با طلای 24 عیار اشاره کرد. به طور کلی آبکاری طلا با 4 روش انجام می‌شود که در ادامه با آن آشنا می‌شویم.
برای دسترسی به قیمت دقیق مظنه طلا و انواع سکه طلا می‌توانید به اپلیکیشن قیمت طلا تابان گوهر مراجعه کنید.
آبکاری طلا سیانیدی همان روشی است که در کارگاه‌های طلاسازی برای آبکاری طلا از آن استفاده می‌شود. آبکاری طلا سیانیدی یا به اصطلاح عامیانه آبکاری طلا تزئینی از رایج ترین روش‌های آبکاری طلا می‌باشد که علاوه بر صنعت طلا و جواهر، برای آبکاری انواع ساعت، شیرآلات، قاب عکس، لوستر و دیگر وسایل تزئینی کاربرد دارد. بهتر است بدانید یکی از دلایلی که این نوع آبکاری را پر طرفدار کرده است تنوع رنگ می‌باشد. این رنگ‌ها شامل سفید، زرد، سبز،رزگُلد، شامپاین، صورتی و قرمز می‌باشد. حال در ادامه با مراحل آبکاری سیانیدی آشنا می‌شویم.
تمیز کردن و براق کردن قطعه مورد نظر در آبکاری طلا بسیار ضروری است. این کار توسط دینام انجام می‌گیرد. بر روی دینام فرچه‌های نمدی، موئی و یا پنبه‌ای قرار دارد که با استفاده از روغن پنزا برای از بین بردن خط‌های تقریباً عمیق مورد استفاده قرار می‌گیرد. سپس برای براق کردن از روغن پولیش مخصوص طلا همراه با فرچه مویی استفاده می‌شود.
برای از بین بردن چربی‌ها قطعه مورد نظر را با آب داغ و پودر شوینده می‌شویند. سپس آن را در محلولی تشکیل شده از یک لیتر آب مقطر و 30 گرم سیانور پتاسیم یا سدیم (NACN یا KCN) قرار می‌دهند. در آخر هم با آب آن را آبکشی می‌کنند.
پس از انجام شست و شو، قطعه را درون یک لیتر آب مقطر 100 یا یک استکان اسید سولفوریک غلیظ (H۲SO4) قرار می‌دهند و سپس آبکشی می‌کنند. در آخر هم برای اینکه تمام رطوبت فلز گرفته شود آن را با استفاده از خاک اره خشک می‌کنند. خاک اره علاوه بر خشک کردن کامل فلز و گرفتن رطوبت آن، رنگ طلا را حفظ می‌کند و آن را مات و کدر نمی‌کند.
در این مرحله قطعه را درون محفظه‌ای فلزی با پوشش P.V.C یا محفظه‌ای شیشه‌ای از جنس پیرکس فایبر گلاس قرار می‌دهند و بر روی آن محلول الکترولیت می‌ریزند. برای تهیه محلول الکترولیت باید آب مقطر را با یک گرم طلا، ۵ گرم سیانور سدیم یا پتاسیم، ۳ گرم هیدروژن، ۳ گرم کربنات سدیم یا پتاسیم، یک چهارم استکان محلول آمونیک و یک استکان جوهر نمک مخلوط کرد. البته این فرایند باید به صورت مرحله‌ای و تخصصی انجام شود. جالب است بدانید به محلول الکترولیت و محفظه آن حمام آبکاری نیز می‌گویند. حداکثر زمانی که مصنوعات طلا می‌توانند در حمام آبکاری باشند 30 ثانیه می‌باشد. زیرا بیشتر شدن این زمان باعث تیره شدن و کدر شدن آن می‌شود.
آبکاری طلا آلیاژی یکی دیگر از روش‌های آبکاری طلا می‌باشد. این روش آبکاری ثبات رنگ داشته و از دوام بالایی برخوردار می‌باشد. همچنین قطعه را در برابر سایش بسیار و خوردگی نیز مقاوم می‌سازد. در آبکاری طلا آلیاژی، آلودگی جوی نیز تأثیر زیادی در افزایش مقاومت فلز آبکاری شده دارد. زیرا باعث اکسید شدن یک لایه سطحی از طلا می‌شود که همین اکسید شدن باعث افزایش سطح مقاومت فلز می‌شود. از این جهت از این روش در صنایع دندان پزشکی، پزشکی و مصارف صنعتی و هواپیمایی استفاده می‌شود.
برای دسترسی به قیمت مظنه طلا و انواع سکه طلا می‌توانید به اپلیکیشن قیمت طلا تابان گوهر مراجعه کنید.
آبکاری طلا اسیدی را می‌توان از مهم ترین روش‌های آبکاری طلا دانست. زیرا ثبات رنگ قابل توجهی دارد و سختی آن به میزان و نوع ترکیبات موجود در وان آبکاری بستگی دارد. بهتر است بدانید این روش آبکاری دارای طیف گستره‌ای از رنگ‌ها می‌باشد که پرطرفدارترین آن‌ها رنگ‌های سبز، بنفش، پرتقالی و زرد می‌باشد.
از مزیت‌های آبکاری طلا سولفیتی نسبت به دیگر روش‌های آبکاری طلا، ضخامت زیاد آن می‌باشد. در این روش در هر دقیقه حدود 8 میکرون به پوشش روی قطعه مورد نظر اضافه می‌شود. همچنین دانه بندی براق و ظریف این آبکاری باعث پوششی فوق العاده زیبا می‌شود.
اگر بخواهیم به طور خلاصه به این سوال پاسخ دهیم می‌توان گفت همه فلزات را می‌توان با طلا آبکاری کرد. اما در بین این فلزات باید حواسمان به نقره باشد. چرا که هنگامی که نقره جات را با طلا آبکاری می‌کنیم، مات و کدر می‌شوند. اما علت آن چیست؟
طلا و نقره دو عنصری هستند که میل ترکیب شدن زیادی با هم دارند. از این جهت هنگامی که بخواهیم نقره جات خود را آبکاری طلا می‌کنیم مات و کدر می‌شوند. اما یک راه حل برای رفع مشکل کدر شدن نقره جات وجود دارد. آبکاری کردن نقره جات در دو مرحله از راه‌های بسیار خوب برای این مشکل می‌باشد. ابتدا نقره جات را با مس آبکاری می‌کنند و سپس پوششی از طلا را بر روی آن قرار می‌دهند. در نتیجه نقره جات آبکاری شده مثل طلا می‌درخشند و خبری از کدری و مات بودن نیست.
ماندگاری آبکاری طلا به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان یک زمان کلی برای آبکاری طلا در نظر گرفت. در زیر عوامل ماندگاری آبکاری طلا را بررسی می‌کنیم.
یکی از مهم ترین عوامل ماندگاری روکش طلا، ضخامت آبکاری طلا می‌باشد. طبیعتا هرچه روکش طلا ضخامت بیشتری داشته باشد، ماندگاری و مقاومت بیشتری نیز دارد. اما با بالا رفتن سرسام آور نرخ طلا، آبکاری طلا نسبت به آبکاری نیکل و نقره با کنترل بیشتری انجام می‌شود. البته اگر ضخامت روکش طلا از یک حدی کمتر باشد، روکش انجام شده مطلوب نخواهد شد. بنابراین نکته مهم در ضخامت آبکاری، غلظت آبکاری می‌باشد. پایین بود غلظت نتیجه مطلوبی نخواهد داشت و بالا بودن غلظت، صرفه اقتصادی ندارد.
در اثر گذر زمان روکش طلا بر روی زیورآلات و اجسام آبکاری شده به ندرت از بین می‌رود. یا در اثر گرد و غبار یا برخورد با اکسیژن کم کم تأثیر آبکاری از بین رود. در نتیجه زمان یکی از عوامل مهم ماندگاری آبکاری طلا بر روی اجسام است. یکی از راه حل‌هایی که برای ماندگاری بیشتر آبکاری طلا می‌توان استفاده کرد این است که پس از استفاده از زیورآلات، آن‌ها را در یک کیسه نایلونی قرار داده و سپس هوای کیسه را خالی کنید تا به اصطلاح وکیوم شود و در جای امنی نگهداری شود.
برخی از زیورآلات نسبت به برخی دیگر بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در نتیجه در اثر عرق کردن، برخورد با اجسام دیگر و ماندن در هوای آزاد مورد فرسایش قرار می‌گیرند. بنابراین نیازمند آبکاری در نوبت‌های زودتر می‌باشند و باید هر چند وقت یک‌بار آبکاری شوند.
همان‌طور که گفته شد آبکاری طلا از جمله راه‌حل‌هایی برای براق کردن زیورآلات، جلوگیری از حساسیت به زیورآلات و کاربردهایی دیگر در صنایع و پزشکی می‌باشد. به طور معمول برای آبکاری کردن زیورآلات خود لازم است که به طلافروشی‌های معتبر مراجعه کرده تا آن‌ها زیورآلات شما را به کارگاه‌های طلاسازی داده و عمل آبکاری طلا انجام شود. پس از آبکاری طلا لازم است به نکاتی که گفته شد توجه شود تا آبکاری طلا شما ماندگاری بالاتر و بیشتری داشته باشد.
برای دسترسی به قیمت مظنه طلا و انواع سکه طلا می‌توانید به اپلیکیشن قیمت طلا تابان گوهر مراجعه کنید.
