با افزایش قیمت دلار و سکه در بازار حالا دولت و بانک مرکزی سیاست‌هایی را در جهت کنترل قیمت‌ها در پیش گرفته‌اند که جدیدترین آنها نیز عرضه ربع سکه در مرکز معاملات ارز و طلاست. اما این اقدامات چه تاثیری بر قیمت‌ها خواهند داشت؟
به گزارش تابان گوهر نفیس به نقل از تجارت‌نیوز، با افزایش قیمت دلار و به تبع آن طلا و سکه در چند ماه اخیر دولت و بانک مرکزی با به کارگیری سیاست‌هایی سعی در کنترل قیمت‌ها داشته‌اند.
کاهش مبلغ یوروی سهمیه‌ای از پنج هزار یورو به دو هزار یورو، ایجاد محدودیت در فعالیت صرافی‌ها و عرضه ربع سکه در مرکز مبادله ارز و طلا از این دسته اقدامات بوده است.
اما این اقدامات تا چه اندازه می‌تواند بر قیمت‌ها موثر باشد؟ در این گزارش، کارشناسان از دو دیدگاه متفاوت، آثار اقدامات دولت و بانک مرکزی در بازار ارز را بررسی کرده‌اند.
بر این اساس آلبرت بغزیان معتقد است که دولت راهکار مناسبی را از مسیر مرکز مبادله ارز و طلا دنبال می کند؛ با این حال جواد فلاحیان می‌گوید همه این اقدامات مسکن‌های موقتی هستند!
شناسایی تقاضا در مرکز مبادله ارز و طلا
آلبرت بغزیان، اقتصاددان در این خصوص به تجارت‌نیوز گفت: دلیل تشکیل مرکز مبادله ارز و طلا این بود که بتواند تقاضای واقعی را شناسایی کند. پیش از این نهادها به فردی که دلار نیاز داشت رسیدی می‌داد تا با مراجعه به بانک مرکزی و یا بانک خود ارز درخواست کند.
او ادامه داد: اکنون تمام این تقاضاها در مرکز مبادله ارز و طلا جمع‌آوری شده و باعث شده است تقاضاها شناسایی شود. تقاضا و نیاز واقعی که خارج از این محدوده رسمی قرار دارد که ممکن است حدود 10 درصد باشد نیز از بازار آزاد تهیه می‌شود.
بغریان همچنین گفت: قیمت‌های بازار آزاد نیز از بازار مبادله ارز و طلا تبعیت می‌کنند و نمی‌توانند نسبت به آن تا حد زیادی هیجانی حرکت کنند. وی افزود: تشکیل این مرکز باعث جلوگیری از بروز جهش‌های نرخ ارز شد.
شرط موفقیت سیاست جدید عرضه ارز
این اقتصاددان در مورد شرط موفقیت مرکز مبادله ارز و طلا بیان کرد: این مرکز برای بلندمدت زمانی موفق خواهد بود که بتواند به طور منظم ارز مورد نیاز و تقاضای کسانی را که به طور قانونی مستحق دریافت ارز با نرخ دولتی هستند پاسخگو باشد، در غیر این صورت آنها به سراغ بازار آزاد می‌روند.
عرضه ربع سکه به عنوان لیدر بازار طلا
بغزیان در خصوص عرضه ربع سکه در مرکز مبادله ارز و طلا هم گفت: به دلیل کاهش قدرت خرید مردم ربع سکه برای عرضه انتخاب شده است و افراد بیشتری می‌توانند آن را خریداری کنند؛ بنابراین ربع سکه به عنوان هدایت‌کننده انتخاب شده است.
او در مورد سابقه ناموفق عرضه ربع سکه در بورس کالا توضیح داد: این نوع عرضه‌ها معمولا در بورس موفق نیست؛ پیش از این هم نه عرضه ربع سکه موفق بوده است و نه عرضه خودرو.
بغزیان گفت: در بازاری مانند بورس می‌تواند بازیگران مختلفی وجود داشته باشد و سفارش‌های خرید و فروش نامعقول گذاشته شود؛ ولی هنگامی که تحت نظر بانک مرکزی قرار می‌گیرد اینگونه نیست. بانک مرکزی تعدادی سکه عرضه می‌کند و ممکن است برای آن خریداری وجود داشته باشد یا خیر.
تاثیر مثبت سیاست‌های سختگیرانه بر بازار ارز و سکه
این اقتصاددان در مورد تاثیر سیاست‌های دولت بر قیمت‌ها بیان کرد: این سیاست‌ها قاعدتا باید اثرگذار باشد؛ در کشوری که مافیای کمی در آن وجود داشته باشد و نفوذ در بازار ارز و طلای آن محدود باشد و یا نتوانند احتکار کنند این موضوع اثر خود را سریع‌تر می‌گذاشت، ولی به این دلیل که ذی‌نفعان در این زمینه کم نیستند و از سودهای کلانی در نوسانات بهره‌مند می‌شدند، حالا مقاومت می‌کنند تا زمانی که مطمئن شوند بانک مرکزی و دولت جدی هستند و این امر استمرار دارد.
او ادامه داد: با افزایش عرضه ارز تا پنج هزار یورو بازار ضعیف‌تر شد؛ یعنی بازار آزاد دیگر آن رشد را نداشت. ولی اکنون این عرضه‌ها را تا دو هزار یورو کاهش داده‌اند. اگر صرفا دو هزار یورو بود باعث می‌شد نرخ بالا برود، ولی اکنون شرایط دریافت آن دشوارتر شده است. متقاضیان باید حساب ارزی باز کنند، در زمان برداشت پنج تا 6 درصد کارمزد بپردازند و به راحتی اسکناس جابه‌جا نمی‌شود.
بغریان توضیح داد: این موضوعات خود باعث محدودیت می‌شود و دلال‌هایی که کارت ملی اجاره می‌کردند و یا برای دیگران ارز می‌گرفتند دیگر حذف شوند. بنابراین با این مورد قاعدتا قیمت‌ها باید کاهش یابد. اگر اینگونه نشود یا قیمت برای معامله‌گران باورپذیر نیست و یا عده‌ای برای اینکه سودهای کلان خود را داشته باشند همچنان مقاومت می‌کنند.
سایه‌روشن محدودیت صرافی‌ها
بغزیان در خصوص محدودیت صرافی‌ها نیز بیان کرد: علت تاسیس بی‌رویه صرافی‌ها در سال‌های اخیر وجود سود در این خرید و فروش‌هاست. زمانی که این سود کاهش یابد عده‌ای کاسبی قبل را نخواهند داشت. از سوی دیگر تعدادی از این صرافی‌ها نیز تبانی می‌کردند بنابراین محدود کردن صرافی‌ها بسته به نیاز است.
او ادامه داد: به طور کلی محدود کردن صرافی‌ها به دلیل بی‌اعتمادی است که نسبت به آنها وجود دارد و ممکن باعث ایجاد نگرانی شود. این امر باید توجیه شود که چرا اتفاق می‌افتد.
فروش ربع سکه با دلار 75 هزار تومانی؟
این اقتصاددان همچنین در مورد فروش ربع سکه با دلار 75 هزار تومانی گفت: این موضوع مانند خودرو است. خودرویی که چهار میلیارد فروخته می‌شود، اگر با قیمت همان خودرو در امارات و دلار 60 هزار تومان هم حساب کنیم این عدد نمی‌شود.
او ادامه داد: اگر روی قیمت 40 هزار تومان نیز باشد همین است بنابراین سراغ نرخ بالاتر می‌رود. اما اینکه چرا با نرخ 75 هزار تومان محاسبه شده به دلیل حبابی است که دارد. یعنی طلا با نرخ آزاد ارز نیز قیمت ربع سکه را توجیه نمی‌کند.
مسکن‌های موقت دولت برای بازار
جواد فلاحیان، کارشناس بازارهای مالی اما نظرات متفاوتی نسبت به دیدگاه بغزیان دارد. او در خصوص اقدامات اخیر بانک مرکزی و دولت بیان کرد: این موارد مسکن‌هایی است که بانک مرکزی در بازار اعمال می‌کند. اگر بررسی کنیم امروز سکه با دلار بالای 70 هزار تومان به فروش می‌رسد.
او ادامه داد: ممکن است اینگونه برای مدتی جلوی حرکت دلار گرفته شود، اما آنچه عملا بازار ارز را تکان می‌دهد رشد نقدینگی، چاپ پول و افزایش انتظارات تورمی است.
تشدید کنترل برای تحقق شعارها
فلاحیان گفت: دولت تضمین داده است که سفره مردم بیش از این کوچک نشود و بر همین اساس، با محدودیت‌هایی که ایجاد می‌کند سعی در احقاق این امر در کوتاه‌مدت دارد.
این کارشناس بازارهای مالی توضیح داد: این سیاست در دوره دوم ریاست‌جمهوری روحانی نیز اجرا شد، اما به طور کلی این سیاست‌ها در کوتاه‌مدت تاثیر می‌گذارد و همان‌طور که دلار چهار هزار و 200 تومانی به تاریخ پیوست دلار 28 هزار و 500 تومانی نیز به تاریخ می‌پیوندد.
اغلب کارشناسان معتقدند اینگونه اقدامات با وجود رشد نقدینگی و چشم‌انداز افزایشی تورم تاثیراتی کوتاه‌مدت بر بازارهای مالی خواهد داشت و تنها بهبود وضعیت اقتصاد کلان و روابط بین‌المللی است که می‌تواند شیب قیمت‌ها را در بازار دلار، طلا و ارز کاهش دهد.
