رفت و آمد مقامات تهران و واشنگتن به عمان سرو صدای زیادی در رسانه‌های جهان ایجاد کرده است. گمانه‌زنی‌ها از نتیجه این مذاکرات بسیار فراوان شده است. سوال اصلی این است که توافق پیش رو چگونه توافقی خواهد بود؟
به گزارش تابان گوهر نفیس به نقل از اقتصادآنلاین، عمان به مرکز اصلی مذاکرات تهران و واشنگتن تبدیل شده است. باید رفت و آمدهای چند وقت اخیر به این کشور را رصد کرد تا فهمید مذاکرات به چه شکلی دنبال می‌شود.
اوایل خرداد علی باقری‌کنی، مذاکره کننده ارشد ایران در عمان به طور غیر مستقیم با آمریکایی‌ها مذاکره کرده است.آکسیوس ادعا کرده که برت مک‌گورک، هماهنگ‌کننده خاورمیانه کاخ سفید به طور مخفیانه به عمان سفر کرده تا با مقامات عمانی درباره ارتباط دیپلماتیک احتمالی با ایران در رابطه با برنامه هسته‌ای، گفتگو کند. بعد از این گفتگوها شاهد سفر سلطان عمان به تهران و دیدار وی با رییس جمهوری و رهبر معظم انقلاب بودیم.
بعد از آن علی باقری‌کنی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه در سفری که به ابوظبی داشت با همتایانی آلمانی، فرانسوی و انگلیسی خود دیدار و رایزنی کرد.
طبق برخی گزارش‌ها حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران قرار است به زودی راهی قطر و عمان شود. این سفر در پی گفتگوهای غیرمستقیم اخیر بین ایران و آمریکا از طریق مسقط و دوحه درباره تبادل زندانی و آزادسازی منابع مسدود شده ایران در کره جنوبی انجام می‌شود.
دیدارهای چند هفته اخیر نشان از روند مذاکرات پر سرعت میان تهران و واشنگتن دارد. حتی وزیر امور خارجه عمان در گفت‌وگویی بیان کرد که از سوی تهران و واشنگتن جدیتی برای احیای توافق هسته‌ای وجود دارد و فضای پیرامون آن را مثبت ارزیابی کرد. البته باید به سفرهای رییس بانک مرکزی ایران به آمریکا و بعد قطر اشاره کرد. این روند نشان از تحرکاتی در خصوص روابط ایران و آمریکا تخمیل زد. اما هنوز سوال اصلی که این مذاکرات پشت درهای بسته چه نتیجه‌ای خواهد داشت، باقی است؟
اقدامات انجام شده!
همه چیز را باید از آغاز روابط ایران و عربستان دنبال کرد. بعد از توافق پکن شاهد شروع تغییراتی در روابط کشورهای منطقه با ایران هستیم. یکی از نگرانی‌های بزرگ آمریکایی‌ها شکل حضور ایران در منطقه بود که به نظر میرسد با توافق پکن شرایط تغییرات جدی کرده است.
همزمان با اخبار مذاکراتی بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفته است: حدود ۱۰ دوربین در یک خط تولید سانتریفیوژ در یکی از تاسیسات اصفهان نصب شده است. این مرکز در ابتدا در کرج بود و پس از خرابکاری به اصفهان منتقل شد. کارت‌های حافظه دوربین‌ها تا زمانی که توافقی صورت نگیرد به آژانس داده نخواهد شد. در حقیقت همکاری تهران و آژانس قدرت بیشتری گرفته است. حتی در گزارش جدید آژانس از حل یکی از موضوعات اختلافی نوشته شده است.
از سوی دیگر ایران چندین زندانی اروپایی در ایران را آزاد کرده است. البته هنوز تبادل زندانی میان تهران و واشنگتن صورت نگرفته است.
همچنین منابع خبری از آزادسازی ۲.۷ میلیارد دلار از منابع ارزی ایران در عراق به عنوان بخشی از طلب پیشین خبر دادند. طبق گزارش برخی منابع آزادسازی بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران در عراق با هماهنگی آمریکا را تایید کردند.
این اتفاقات در کنار دیدارهای هفته‌های اخیر بدون شک خبرهایی را با خود به همراه دارد.
ایران و آمریکا به دنبال چه توافقی هستند؟
مدتی است که رسانه‌های جهان از شکل‌گیری توافق موقت میان تهران و واشنگتن سخن می‌گویند. اما آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز جمعه در پاسخ به سوالی درباره گفت‌وگوهای غیرمستقیم آمریکا و ایران گفت: در رابطه با اخبار منتشر شده درخصوص مسائل هسته‌ای و زندانیان در ایران باید بگویم که آن‌ها دقیق نبوده و صحت ندارند.
از سوی دیگر نمایندگی ایران در سازمان ملل نیز با رد این ادعاها گفت: هیچ توافق موقتی مبنی بر جایگزینی برجام در دستور کار نیست. همچنین ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: مبنای مذاکرات رفع تحریم‌ها همان توافقات برجام است و در این ارتباط چارچوب جدیدی نداریم و خبرهای مطرح شده از جمله بحث توافق موقت و … را تایید نمی‌کنیم. این‌ها را گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای می‌دانیم. پس باید پرسید که دو کشور به دنبال چگونه توافقی هستند؟
چندی قبل جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در یک سخنرانی از یک توافق جدیدی با ایران سخن گفت.
به تازگی نیز نیویورک تایمز در گزارشی درباره توافق میان ایران وآمریکا نوشته است. این توافق البته به نظر میرسد پشت درهای بسته و به صورت نانوشته خواهد بود.
توافقی که بسیار جامع‌تر از توافق برجام در ۲۰۱۵ باشد. یعنی همان توافقی که جیک سالوان به دنبال آن است. این توافق جامع علاوه بر مسئله هسته‌ای به مسائل منطقه‌ای و حتی ادعای نقش ایران در جنگ اوکراین را در برمی‌گیرد. زیرا اروپایی‌ها به دلیل ادعای وجود پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین در یکسال اخیر مواضع تندی نسبت به ایران داشتند. برای تضمین هم تبادل زندانی‌ها ، همکاری ایران و آژانس و شروع روابط منطقه‌ای بهترین گزینه‌ها برای دولت بایدن محسوب می‌شود.
از سوی دیگر ایران نیز به خواسته‌های اقتصادی خود، اعم از آزادسازی پول‌های بلوکه شده، فروش نفت و حتی کاهش تحریم‌ها دست پیدا می‌کند و تضمین آن هم آزادسازی تدریجی پول‌های بلوکه شده و تبادل زندانی خواهد بود.
در حقیقت تهران و واشنگتن این بار پشت درهای بسته و در سکوت خبری سعی دارند به توافقی غیرمکتوب و مرحله‌ای دست پیدا کنند. توافقی که مخالفین خارجی و داخلی را عصبانی نکند و روند به آرامی طی شود. با این حال هنوز مشخص نیست که دقیقا این روند به کدام مسیر حرکت خواهد کرد.
