در هر کشوری به تناسب مبادلات بین المللی خودش، ارزهای زیادی وجود دارد. به طور مثال در بازار ایران ارزهایی مثل دلار، یورو، یوان، لیر ترکیه و … دیده می‌شود. اما مهمترین ارزی که در حال حاضر پول رایج 20 کشور دنیاست و در بسیاری از اقتصادهای دنیا حرف اول را می‌زند دلار آمریکا است.
اطلاع از نرخ دلار آمریکا که بیشترین سهم در مبادلات بین المللی را دارد، تقریبا برای همه کشورها خیلی مهم است که کشور ما هم از این قضیه مستثنا نیست.
در بازار ایران چیزی که جالب است این است که دلارهای مختلفی وجود دارند و هر دلار را یک طور نام گذاری می‌کنند. دلارهایی مثل دلار دولتی، دلار هرات، دلار نیما و دلار سنا، از جمله نام‌هایی است که در ایران برای دلار آمریکا انتخاب شده است. و هرکدام از این دلارها با نرخ متفاوتی عرضه می‌شوند. پس بیاید انواع دلار موجود در بازار ایران را با هم بررسی کنیم.
دلار دولتی یا همان ارز ترجیحی به دلاری گفته می‌شود که دولت برای واردات یک سری از کالاهای اساسی مثل بعضی از داروها از آن استفاده می‌کند که در دولت قبلی این نرخ 4200 تومان بود و در دولت فعلی نرخ ارز دولتی که با اسم حواله کالاهای اساسی و ضروری داد و ستد می‌شود 28500 تومان است.
دلار نیما که در سامانه نیما معاملات آن انجام می‌شود یکی دیگر از دلارهای موجود در بازار ایران است. کلمه نیما که مخفف نظام یکپارچه معاملات ارزی است نام سامانه‌ای است که در سال 97، با هدف تامین ارز برای شرکت‌ها و تولیدکننده‌های بزرگ و همچنین تجار و بازرگانان راه اندازی شد. نرخ دلار نیما معمولا از نرخ بازار آزاد و نرخ صرافی‌ها کمتر است و حواله‌های آن در حال حاضر با قیمت حدودی 37500 معامله می‌شود.
دلار سنا یا همان ارز توافقی اسم دلاری است که در سامانه سنا رد و بدل می‌شود. کلمه سنا مخفف سامانه نظارت ارز است و با نظارت بانک مرکزی طراحی شده است. نرخ ارز دلار سنا، میانگین وزنی نرخ خرید و فروش دلار در صرافی‌های مجاز و معتبر هستند که در بازار ایران به آن‌ها ارز مبادله‌ای یا ارز توافقی هم گفته می‌شود و در زمان نوشتن این مقاله حدود 41300 تومان است.
در حال حاضر هر شخص حقیقی یکبار در سال می‌تواند 2000 دلار از این ارز سهمیه‌ای را با قیمتی که به صورت روزانه در سایت بازار متشکل بروز رسانی می‌شود خریداری کند. البته برای خرید این ارز باید حساب ارزی باز کنید و حدود 100 دلار هم برای چند ماه در آن بلوکه کنید تا بتوانید این سهمیه را دریافت کنید.
دلار آزاد همانطور که از اسم آن پیداست دلاری است که در بازار آزاد خرید و فروش می‌شود و به خاطر نداشتن محدودیت و در دسترس بودن، مقبولیت بیشتری در بین مردم دارد. نرخ این دلار مبنای خیلی از محاسبات روزمره در ایران است.
دلار آزاد در مناطق مختلفی معامله می‌شوند که براساس محل معامله، اسم‌های متفاوتی مثل دلار سبزه میدان، دلار افشار و دلار چهاراه استانبول دارند. به عنوان مثال دلار سبزه میدان نام خودش را از محلی در نزدیکی میدان فردوسی گرفته است که معامله گران در آن منطقه خرید و فروش دلار را انجام می‌دهند.
البته ذکر این نکته هم مهم است که به طور کلی فقط یک نرخ برای دلار بازار آزاد اعلام می‌شود و البته که قیمت دلار در بازار آزاد از سایر نرخ‌های دلار بیشتر است.
عموما دلار در کشورهای همسایه، بخصوص کشورهایی که مبادلات تجاری زیادی با آن‌ها داریم، حائز اهمیت است و به دلیل مبادلات ارزی که در این مناطق انجام می‌شود، از اهمیت زیادی برخوردار است و بیشتر اوقات مبنای پیش بینی برای نرخ دلار بازار آزاد داخل قرار می‌گیرد.
دلار هرات، دلار سلیمانیه و دلار دوبی از این دسته از دلارها هستند. هرات نام شهری در افغانستان، سلیمانیه نیز شهری در عراق و دوبی نیز در امارات است که به علت مبادلات کالایی و ارزی زیاد، دلار در این شهرها را به دلار هرات، دلار سلیمانیه و دلار دوبی می‌شناسند.
در پایان هم این نکته را باید در نظر داشته باشید که هر اتفاقی که از نظر سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی بیافتد اول از همه اثرش را روی نرخ دلار آزاد می‌گذارد و بعد از آن نرخ دلارهای سنا و نیما جابجا می‌شوند.
