در هر بازار تجاری و اقتصادی، اصطلاحات و کلمات عامیانه زیادی وجود دارد که این اصطلاحات ممکن است به گوش بسیاری از افراد نخورده باشد یا از مفهوم درست آن مطلع نباشند. همواره یکی از این بازارهای جذاب و بزرگ هر کشوری، بازار طلا و جواهر می‌باشد که اگر شما قصد ورود و فعالیت در بازار طلا ایران را دارید، دانستن این اصطلاحات برای شما بسیار مهم است. پس کافیست در ادامه با ما همراه شوید تا با تمامی اصطلاحات بازار طلا به صورت کامل و ساده آشنا شوید.
به فرایند افزودن یک لایه طلا بر روی فلزات از جنس دیگر مانند پلاتینیوم و نقره، آبکاری طلا می‌گویند. در حقیقت، آبکاری با طلا روشی است که برای جلوگیری از خوردگی و تغییر رنگ فلزات در طول زمان استفاده می‌شود. معمولاً طلافروشان از طلای ۲۴ عیار برای آبکاری استفاده می‌کنند.
به ترکیب فلز طلا با دیگر فلزات، به منظور افزایش استحکام، تغییر رنگ و عیار طلا، آلیاژ طلا می‌گویند.
به مبلغی که بابت ساخت و دستمزد سازندگان طلا باید پرداخت شود، اجرت طلا یا کارمزد آن می‌گویند که به هنگام خرید طلای زینتی یا مصنوعات طلا قیمت آن برای هر گرم محاسبه می‌شود. این مبلغ پرداختی در هنگام فروش طلا به طلافروش محاسبه نمی‌شود. در ضمن طلای آبشده هزینه اجرت ندارد.
به اختلاف قیمت خرید طلا و قیمت فروش آن در بازار جهانی، اسپرد طلا می‌گویند.
به سیستم پولی که افراد اجازه دارند پول را به طلا یا طلا را به پول تبدیل کنند، استاندارد طلا می‌گویند.
انس یا اونس که آن را معمولاً با نماد OZ1 نشان میدهند، واحد اندازه‌گیری بین‌المللی برای فلزات گران‌بهایی مانند طلا و نقره است. هر انس وزنی معادل ۳۱.۱۰۳۴۳ گرم دارد. در کشورهای اروپایی و آمریکا از انس (انس طلا) برای اندازه گیری وزن طلا استفاده می‌کنند.
مشخص کردن میزان خلوص طلا با مقیاس عیار، انگ طلا می‌گویند که با درج کردن حرف K روی زیور آلات نشان داده می‌شود. به عبارت دیگر به شماره یا کدهایی که برای شناسایی طلا بر روی طلای آبشده حک می‌کنند، انگ می‌گویند.
به عمده فروشان بازار طلا بنکداران طلا می‌گویند، بیشتر مواقع، عمده فروشان طلا را از سازندگان طلا می‌خرند و با اجرت اندک آن را به طلافروشان می‌فروشند.
بوته طلا ظرفی است که با استفاده از آن قطعات طلا را برای استفاده مجدد درون آن ذوب می‌کنند. غالباً جنس بوته طلا از مخلوط خاک رس یا گچ و گرافیت است؛ هر بوته طلا باید برای یک عیار مخصوص و مشخص شده استفاده شود.
در واقع تیزآب سلطانی مخلوطی از جوهر نمک کنستانتره و اسید نیتریک کنستانتره است که ماهیت خورندگی دارد و بسیار خطرناک است. این اسید می‌تواند فلزاتی مانند پلاتین، طلا و رودیوم را در خود حل کند. از این رو، موارد مصرف بسیاری در بازیابی فلزات گران‌بها دارد. ریختن تیزاب بر روی پلاتین و طلا موجب حل شدن آنها می‌شود. برای تست طلا، اندکی تیزاب بر روی طلا ریخته می‌شود؛ در صورتیکه طلا اصل باشد، نباید واکنش سریعی در مقابل این محلول نشان دهد. اما، اگر به جای طلا، فلز دیگری باشد خیلی سریع و با شدت دچارِ خوردگی می‌شود.
به اختلاف قیمت واقعی سکه و قیمت خرید آن حباب سکه می‌گویند. حباب سکه بر اساس اختلاف بین عرضه و تقاضا و عوامل روانی ایجاد می‌گردد. وقتی در بازار می‌گویند که سکه حباب دارد، منظور این است که در حال حاضر قیمت آن بالاتر از ارزش ذاتی و واقعی سکه است.
یکی از عواملی که قیمت طلا داخلی به آن بستگی دارد قیمت انس جهانی طلا می‌باشد و بر اساس آن محاسبه می‌شود. قیمت طلا در ایران بر اساس عواملی همچون دلار، قیمت انس جهانی و قیمت‌های تثبیت شده در کشور به فروش می‌رسد. به این اختلاف قیمت میان قیمت تثبیت شده در ایران و انس جهانی طلا، حباب طلا می‌گویند.
به طلافروشانی که طلا و جواهرات را به صورت تک به مشتری می‌فروشند، خرده فروش طلا یا تک فروش می‌گویند.
به منظور اندازه‌گیری دقیق عیار طلا، قطعه کوچکی از آن را که با یک قیچی مخصوص بریده و در آزمایشگاه‌های عیارسنجی که به ری‌گیری معروف هستند محک می‌زنند. بیشتر واقع این کار را برای اندازه‌گیری و مشخص کردن عیار طلاهای آب شده که عیار مشخصی ندارند انجام میدهند.
قالب‌هایی که طلا را پس از ذوب شدن در آن می‌ریزند، ریژه می‌گویند که در آن شماره سریال و نام ری‌گیری حک شده است.
سکه یک نوع مسکوک است که دارای انواع مختلفی است و با وزن‌های متفاوتی ضرب می‌شود.
سکههای بهار آزادی به سکه‌هایی می‌گویند که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ضرب شده‌اند و عیار آنها ۹۰۰ یا ۲۲ می‌باشد.
سکه پارسیان یا اصطلاح درست آن پلاک پارسیان، پلاک‌هایی هستند که در هر وزنی موجود می‌باشند و با عیار ۱۸ ساخته می‌شوند. این پلاک‌ها به صورت شش ضلعی و چند ضلعی ساخته می‌شوند.
سکههای تمام بهار آزادی در دو مدل طرح قدیم و طرح جدید یا امامی می‌باشند که وزن آن ۸/۱۳۳ گرم است؛ عیار این سکه‌ها ۹۰۰ یا ۲۲ می‌باشد.
سکه ربع بهار آزادی با وزن ۲/۰۳۲۲۵ گرم و عیار ۹۰۰ ضرب می‌شود.
سکه یک گرمی بهار آزادی با وزن یک گرم و عیار ۹۰۰ ضرب می‌شود.
سکه نیم بهار آزادی با وزن ۴/۰۶۵۵ گرم و عیار ۹۰۰ ضرب می‌شود.
به سنگ و نگین‌های بدلی که روی برخی از طلاجات سوار شده‌اند، سنگ اتمی یا نگین اتمی می‌گویند. این نگین‌ها بسیار ارزان هستند.
سنگ محک یا سنگ لیدی ابزاری از جنس کوارتز و سیلیسیم برای سنجش اصل بودن طلا و عیار طلا است که در بازار به شکل‌های متفاوت یافت می‌شود. طلافروشان با استفاده از این سنگ یک لایه از سطح طلا را برداشته و با مخلوط کردن آن با تیزآب می‌توانند طلای اصل را از تقلبی تشخیص دهند. البته برای تعیین عیار طلا یا اصل بودن طلاهای سنگین، این روش اعتباری ندارد.
سوت کوچک‌ترین واحد اندازه‌گیری وزن است، هر ۱۰۰۰ سوت برابر با یک گرم می‌باشد. برای خواندن سوت، عدد بعد ممیز را سوت در نظر می‌گیرند. به عنوان مثال عدد ۴/33۰ به صورت 4 گرم و 330 سوت خوانده می‌شود.
شمش طلا، طلای خالصی که حداقل عیار آن ۹۹۵ و حداکثر طلای آن ۹۹۹.۹۹ است و در وزن و ابعاد مختلف توسط کارخانه‌های مخصوص تولید می‌شوند.
به ساخت سکههای طلا، ضرب سکه می‌گویند. علت استفاده از فعل ضرب سکه به جای ساخت سکه این است که در گذشته در مرحله آخر سکه سازی، برای صاف کردن لبه‌های سکه به آن چندین ساعت با چکش ضربه می‌زدند.
طلای آب شده از ذوب کردن طلاهای گوناگون مانند طلاهای دست دوم و طلاهای شکسته و کهنه به دست می‌آید. وقتی طلای زینتی استفاده شده می‌شکند یا مدل آن قدیمی می‌شود و خواهان ندارد، برای اینکه به چرخه تولید دوباره بازگردد در کوره‌های مخصوص ذوب طلا قرار گرفته و ذوب می‌شود. طلای آبشده دارای شکل مشخصی نیست اما مفتولی شکل و مکعبی شکل از شکل‌های متداول طلای آبشده هستند. طلای آب شده هزینه اجرت ساخت ندارد.
طلای انگ شده به طلایی می‌گویند که عیارسنجی شده و شماره سریالی معتبر از جانب یک مرکز ری‌گیری روی آن حک شده باشد.
طلای انگ شده به طلایی می‌گویند که عیارسنجی شده و شماره سریالی معتبر از جانب یک مرکز ری‌گیری روی آن حک شده باشد.
طلای تقلبی به زیورآلاتی گفته می‌شود که شکل ظاهری طلا را دارد و توسط سودجویان به عنوان طلا فروخته می‌شود اما از لحاظ قیمتی هیچ ارزشی ندارد. روش‌های زیادی برای تشخیص طلای اصل از تقلبی وجود دارد.
هر نوع طلایی که از کشورهای دیگر به ایران صادر شود را طلای خارجی می‌نامند. اغلب طلاهای خارجی که در ایران یافت می‌شوند از ایتالیا، ترکیه، چین، هند، مالزی و تایوان وارد می‌شوند. این طلاها که تزیینی هستند دارای طرح‌های متنوعی می‌باشند و افراد را با سلیقه‌های متفاوت جذب خود می‌کنند. طلاهای خارجی به علت استفاده از دستگاه‌های مدرن و پیشرفته در ساخت آنها، از کیفیت و ظرافت بیشتری برخوردارند. البته در نظر داشته باشید که این کار اجرت ساخت این طلاها را بالا می‌باشد.
طلای خام فلزی است که همراه با ناخالصی‌های بسیار از معادن طلا استخراج می‌شود. فرایند تبدیل طلای ناخالص به شمش، بستگی به معدن و نوع استخراج طلا دارد.
معمولاً در سازندگی طلا مقداری طلا در فرایند ساخت از وزن اولیه کم می‌شود، به این مقدار طلای کم شده از مقدار کل طلا در هنگام ساخت، طلای ریزشی می‌گویند.
طلای ساخته شده همان طلایی است که در طلافروشی‌ها یا کارگاه‌ها بسته به نیاز مشتری به شکل خاصی ساخته می‌شود. حال این طلا می‌تواند النگو، انگشتر، دستبند، پابند و… باشد.
طلای سفید طلایی است که از ترکیب فلز طلا با فلزات سفید رنگ به دست می‌آید. البته ویژگی‌های طلای سفید به دست آمده بستگی به فلز ترکیب شده با طلا دارد.
طلای شاخص یا طلای شاهد طلایی است که از عیار آن مطمئن هستیم؛ اگر در هنگام تست طلایی دچار تردید شدیم، می‌توانیم آن طلا را با طلای شاخص مقایسه کنیم تا از نتیجه آن مطمئن شویم.
به طلای آبشده که عیار آن مشخص نیست، طلای شرطی می‌گویند. به‌طور معمول این طلا را به شرط این که عیار آن در ری‌گیری مشخص شود، خرید و فروش می‌کنند. پیش از تشخیص برای معامله، عیار ۷۵۰ را در نظر می‌گیرند.
هنگامی که طلای دست دوم که دیگر قابل استفاده نیست را ذوب می‌کنند، به دلیل ترکیب نشدن برخی فلزات مانند چدن، قلع و سرب با طلا، ناخالصی‌هایی به وجود می‌آید. این طلا همراه با این ناخالصی‌ها در قالب ریخته می‌شود و پس از سرد شدن بسیار شکننده خواهد بود. به طلایی که در آن ناخالصی وجود دارد و حالت ترد و شکننده پیدا کرده، طلای شکن می‌گویند.
به طلاهای استفاده شده و دست دومی که به طلافروشی‌ها می‌فروشیم، طلای متفرقه یا طلای دست دوم می‌گویند.
در بین بازاریان و طلافروشان به عیار پایین‌تر از عیار ۱۸ یا ۷۵۰ عیار پَس می‌گویند.
عیار سنجی به روش‌هایی می‌گویند که کمک می‌کند تا عیار یک طلا را مشخص کنیم.
به نسبت طلا خالص استفاده شده در وزن کل قطعه، عیار طلا گفته می‌شود. در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر، عیار مصنوعات طلا 18 می‌باشد. همچنین عیارهای 14، 20، 22 نیز در کشورهای دیگر رایج می‌باشد.
فاکتور طلا سند طلا و جواهرات شماست که در آن باید نام، وزن طلا، قیمت یک گرم طلا، قیمت اجرت ساخت، قیمت کل، نام خریدار طلا و نام و آدرس طلافروشی باید درج شود.
قالکاری طلا فرآیندی است که طی آن فلزات گران‌بها مانند طلا از ضایعات و فاضلاب‌ها بازیافت می‌شوند. طی پروسه قالکاری، طلا از سایر فلزات و قطعات جدا می‌شود. به عنوان مثال طلای به کار رفته در قطعات کامپیوتر و موبایل از این نوع هستند.
از واحدهای اندازه‌گیری برای وزن سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی مانند یاقوت، زمرد و مروارید، قیراط می‌باشد. قیراط از اصطلاحاتی است که معمولاً در خرید جواهرات با آن مواجه خواهید شد. بهتر است بدانید که هر ۲۰۰ سوت برابر با یک قیراط و هر یک گرم معادل با ۵ قیراط است.
قیمت تعویض طلا به قیمتی گفته می‌شود که در هنگام تعویض طلا با طلا، برای طلای تعویضی محاسبه می‌شود. به عنوان مثال هنگامی که شما قصد تعویض طلای خود با طلای نو در طلافروشی را دارید، ابتدا قیمت تعویض طلای شما حساب شده و سپس با قیمت طلای نو، کم و زیاد می‌شود.
قیمت خرید طلا به قیمتی می گویند که طلافروشان طلاهای متفرقه و دست دوم را می‌خرند. این قیمت از قیمت فروش طلا کمتر است.
قیمتی که طلا در آن روز معامله می‌شود را قیمت روز طلا می‌گویند. طلافروشان موظفند قیمت روز طلا را در معرض دید و بر روی تابلو مغازه خود بنویسند.
قیمت فروش طلا قیمتی است که یک گرم طلای ۱۸ عیار به آن قیمت به فروش می‌رسد و سود مغازه، مالیات ارزش بر افزوده و اجرت طلا نیز به این قیمت، اضافه می‌شود.
کیفی‌های بازار یا بازاریابان طلا، سفیرانی هستند که از جانب بنکداران و سازندگان طلا به مغازه‌های تک‌فروشی می‌روند تا از آنها سفارش کار بگیرند و به پخش طلای سازندگان و عمده فروشان کمک کنند.
اگر طلایی با ناخالصی همراه باشد، مجبورند آن را مجدداً ذوب کرده و ناخالصی آن را برطرف کنند و دوباره کیفیت طلا را افزایش دهند، به این عمل گرفتن شکن طلا می‌گویند.
به ورقه‌ای بهادار که نشان می‌دهد دارنده آن گواهی، مقدار معینی طلا یا سکه در انبار بورس کالای ایران دارد، گواهی سپرده می‌گویند. با استفاده از گواهی سپرده طلا افراد می‌توانند مالکیت یک قطعه طلا را به دست بگیرند، بدون آنکه نیازی به دریافت فیزیکی آن داشته باشند.
مثقال یکی از واحدهای اندازه‌گیری وزن می‌باشد که دارای سه نوع می‌باشد؛ مثقال شرعی برابر با ۳.۴۵۵۶ گرم، مثقال صیرفی برابر با ۴.۶۰۸ گرم و مثقال معمولی (مثقال طلا) که معادل ۴.۶۸۷۵ گرم از طلا است. برای محاسبه وزن طلا مثقال صیرفی را در کشور ما مبنا قرار میدهند.
به سنجش طلا و عیار سنجی آن محک زدن طلا می‌گویند که با وسیله‌ای به نام سنگ محک صورت می‌گیرد.
به عمل سوار کردن نگین و سنگ بر روی پایه‌ی طلا و جواهرات مخراجکاری می‌گویند.
مزدی طلا به هزینه‌های ساخت یا همان اجرت ساخت طلا می‌گویند، که سازنده از بنکدار و بنکدار از طلافروش و طلافروش از مشتری دریافت می‌کند.
مسکوک طلا، به سکههای طلایی گفته می‌شود که زیر نظر بانک مرکزی هر کشوری ساخته می‌شوند. کلمه مسکوک نیز به معنای همان سکههای فلزی است که تحت نظر بانک مرکزی ضرب شده‌اند و امروزه به عنوان پول خرد استفاده می‌کنیم.
هر کالای تزئینی و زیورآلاتی که از طلا ساخته شده باشد و یا حتی با روکشی از طلا پوشیده شده باشد، مصنوع طلا نامیده می‌شود. در واقع همه طلاهای زینتی در ویترین طلافروشی‌ها، از مصنوعات طلا هستند. مصنوعات طلا در ایران باید با طلای ۱۸ عیار ساخته شوند.
قیمت یک مثقال طلای ۱۷ عیار را مظنه طلا می‌گویند؛ طلافروشان قیمت عیارهای گوناگون را با استفاده از این قیمت محاسبه می‌کنند. برای به دست آوردن قیمت یک گرم 18 عیار، مظنه را بر عدد ۴.۳۳ تقسیم می‌شود. عدد به دست آمده قیمت یک گرم طلای 18 عیار می‌باشد.
معاملات فردایی طلا به انواعی از معاملات می‌گویند که در پایان یک روز کاری و بر اساس پیش‌بینی‌های قیمت طلا انجام می‌شود.
ترکیب هر فلز با جیوه را ملغمه گویند. یکی از روش‌های جداسازی طلا از سایر ترکیبات، حل کردن طلا در جیوه است. برای جداسازی طلا از مغلمه نیز جیوه را تبخیر می‌کنند و طلا در کف ظرف باقی می‌ماند.
به پاشیدن طلا در هنگام ذوب طلا به اطراف، نفور می‌گویند این اتفاق بیشتر در هنگام ذوب طلای شکن رُخ می‌دهد.
بر اساس نوسانات قیمت طلا، نموداری را ترسیم می‌کنند. تحلیل‌گران برای پیش بینی قیمت طلا از این نمودار استفاده می‌کنند.
به تغییرات قیمت لحظه‌ای طلا، نوسانات قیمت طلا می‌گویند؛ نوسان داشتن قیمت طلا در هر کشوری به شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هر کشوری وابسته است.
وام طلا به تسهیلاتی گفته می شود تا شما روی طلای خود به جای ضامن و سفته، پول و تسهیلات دریافت کنید، سود این وام نیز بین 2 الی 3 درصد است.
